Zmiany w zakresie kodów i druków w ZUS

Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszło w życie nowe rozporządzenie w sprawie określenia m.in. wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Akt ten wprowadził nowe druki ubezpieczeniowe i kody, dokonał także zmian w istniejących drukach oraz zmienił opis niektórych obowiązujących kodów.

Obowiązujące od 1 stycznia 2019 r. rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2018 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących… (Dz. U. poz. 2495), zwane nowym rozporządzeniem w sprawie wzorów zgłoszeń, zastąpiło poprzednio obowiązujące rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2009 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 804). Akt ten wprowadził nowe druki ubezpieczeniowe, tj.:

• ZUS RCA cz. II – imienny raport cz. II – przeznaczony dla osoby fizycznej wykonującej działalność gospodarczą na mniejszą skalę, która korzysta z obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne (stanowiący załącznik nr 13 do rozporządzenia),
• ZUS RPA – imienny raport miesięczny o przychodach ubezpieczonego/okresach pracy nauczycielskiej (stanowiący załącznik nr 16 do rozporządzenia),
• ZUS DRA cz. II – deklaracja rozliczeniowa cz. II przeznaczona dla osoby fizycznej wykonującej działalność gospodarczą na mniejszą skalę, która korzysta z obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne i opłaca składki wyłącznie za siebie (stanowiąca załącznik nr 18 do rozporządzenia),
• ZUS RIA – raport informacyjny (stanowiący załącznik nr 22 do rozporządzenia),
• ZUS OSW – oświadczenie o zamiarze przekazania raportów informacyjnych (stanowiące załącznik nr 23 do rozporządzenia).

Zmiany w obowiązujących drukach

W druku ZUS ZWUA – Wyrejestrowanie z ubezpieczeń (stanowiącym załącznik nr 5 do rozporządzenia) m.in. dodany został blok V. – „Rozwiązanie/Wygaśnięcie stosunku pracy/stosunku służbowego”. Wpisuje się w nim w polu 01. – datę rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/stosunku służbowego, w polu 02. – kod wygaśnięcia/kod trybu rozwiązania stosunku pracy/stosunku służbowego, w polu 03. – kod podstawy prawnej rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/stosunku służbowego. Z kolei w polu 04. wpisuje się podstawę prawną rozwiązania/wygaśnięcia stosunku pracy/stosunku służbowego, a w polu 05. należy podać stronę, z inicjatywy której doszło do rozwiązania stosunku pracy (odpowiednio 1 – z inicjatywy pracownika, 2 – z inicjatywy pracodawcy).

Natomiast w druku ZUS DRA – deklaracja rozliczeniowa (stanowiącym załącznik nr 17 do rozporządzenia) usunięto blok VI. – „Rozliczenie części IV. i V”. Płatnik wykazywał w nim w polu 01. – kwotę składek na ubezpieczenia społeczne do zwrotu przez ZUS, a w polu 02. – kwotę składek społecznych do zapłaty przez płatnika. W druku tym dodano blok IX. – „Zestawienie należnych składek do zwrotu/zapłaty”. W bloku tym płatnik będzie rozliczał wszystkie składki ZUS oraz wypłacone świadczenia podlegające rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne.

Modyfikacje nie ominęły też informacji miesięcznej i rocznej. W drukach tych dodano bowiem bloki dotyczące przychodów wykazanych w nowym druku ZUS RPA (tj. o przychodach ubezpieczonego/okresach pracy nauczycielskiej).

Kody ubezpieczeniowe

Zmiany dokonano w załączniku nr 24 nowego rozporządzenia w sprawie wzorów zgłoszeń dotyczącego kodów wykorzystywanych przy wypełnianiu dokumentów ubezpieczeniowych. Wprowadzono w nim nowe kody tytułu ubezpieczenia, a mianowicie:

• 05 90 – dotyczy osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą niemającej ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu,
• 05 92 – odnosi się do osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą mającej ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu,
• 18 12 – właściwy dla doktoranta, podlegającego z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu,
• 18 13 – przewidziany dla doktoranta, podlegającego z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym, niepodlegającego ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Oprócz tego w załączniku tym zmieniono opis niektórych kodów ubezpieczeniowych, tj. 05 10, 05 11, 05 40, 11 35, 18 30, 04 30, 04 31 i 25 00. Ponadto wprowadzono w nim dodatkowe punkty, tj.:

• XV. – Kod wygaśnięcia/kod trybu rozwiązania stosunku pracy/stosunku służbowego (składa się z 3 znaków),
• XVI. – Kod podstawy prawnej rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy lub stosunku służbowego (składa się z 3 znaków),
• XVII. – Kod pracy w szczególnych warunkach, o której mowa w art. 32 ustawy emerytalnej (składa się z 9 znaków) oraz
• XVIII. – Kod pracy w szczególnym charakterze, o której mowa w art. 32 ustawy emerytalnej (składa się z 9 znaków).

Dokumenty za okres sprzed 1 stycznia 2019 r.

Płatnicy mogą mieć wątpliwości jak należy postąpić w przypadku przekazania do ZUS dokumentu dotyczącego okresu przed dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia w sprawie wzorów zgłoszeń.

Należy wyjaśnić, że w takiej sytuacji stosuje się kody tytułu ubezpieczenia określone w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2009 r., tj. obowiązujące w okresie, za który dokument ten został złożony.